Mnóstwo zmian w kanonie lektur 2021/2022. Jakie książki usunięto, jakie wprowadzono? Jest rozporządzenie ministerstwa

Informacje o zmianach, które będą obowiązywać od nowego roku szkolnego podało biuro prasowe resortu edukacji i nauki. Wśród najważniejszych zagadnień znajdują się listy lektur szkolnych, ale także zajęcia z wychowania do życia w rodzinie, które będą mogły odbywać się w szkołach o dowolnej porze. W nowym wykazie zrezygnowano między innymi z wierszy Marcina Świetlickiego oraz książki Rafała Kosika "Felix, Net i Nika". W zamian młodzież będzie czytała więcej tekstów o Janie Pawle II i "Zapiski więzienne" Stefana Wyszyńskiego.

• W kanonie lektur szkolnych 2021/2022 zmiany dotyczą przede wszystkim lektur uzupełniających, zaproponowano książki, które warto omawiać z uczniami ze względu na ich walory edukacyjne i wychowawcze;
• Młodzież będzie czytała więcej tekstów o Janie Pawle II i "Zapiski więzienne" Stefana Wyszyńskiego;
• Z listy lektur obowiązkowych w liceum usunięto wiersze M. Świetlickiego, bo „myśli zawarte w wielu utworach nie reprezentują wartości, które wpisane zostały w podstawie programowej”.
• Przedmiot historia tańca będzie realizowany w szkołach ponadpodstawowych w rozszerzonym zakresie.

- Nauczyciele wychowania do życia w rodzinie muszą zyskać większe znaczenie. Od tego zależy przyszłość naszego społeczeństwa i państwa. Widzimy to dokładnie w dobie kryzysu rodziny, który również w Polsce niestety daje o sobie znać - powiedział minister edukacji Przemysław Czarnek na XI Ogólnopolskim Kongresie Nauczycieli Wychowania do Życia w Rodzinie.

Z rozporządzenia wykreślono zalecenia, aby zajęcia z wychowania do życia w rodzinie odbywały się na pierwszej lub ostatniej godzinie lekcyjnej.

Nowa lista lektur 2021 - zmiany głównie w lekturach uzupełniających

Rewolucja w wykazie lektur szkolnych dotyczy wszystkich etapów nauczania, czyli w klasach I-III szkoły podstawowej, klasach IV-V oraz VII i VIII szkoły podstawowej i szkołach ponadpodstawowych. Uwzględniają głównie lektury uzupełniające, a zostały skonstruowane tak, aby nie zwiększać wymagań na egzaminie ósmoklasisty i na maturze. Ministerstwo Edukacji i Nauki motywuje zmiany głównie chęcią promowania odpowiednich dla dzieci i młodzieży wartości, wynikających z podstawy programowej.

- Zmiany dotyczą głównie lektur uzupełniających (w przypadku klas I-III szkoły podstawowej – propozycji lektur do wspólnego i indywidualnego czytania) i polegają na zaproponowaniu takich pozycji książkowych, które warto omawiać z uczniami ze względu na ich walory edukacyjne i wychowawcze (czytelny system wartości), elementy konstrukcyjne utworu (konstrukcja świata przedstawionego, wyraziście zarysowana akcja) oraz warstwę językową utworu (polszczyzna staranna, pozbawiona wulgaryzmów i kolokwializmów, nadmiernych ozdobników) - napisano na stronie gov.pl.

W nowym wykazie zrezygnowano między innymi z wierszy Marcina Świetlickiego oraz książki Rafała Kosika "Felix, Net i Nika". W zamian młodzież będzie czytała więcej tekstów o Janie Pawle II i "Zapiski więzienne" Stefana Wyszyńskiego.

Poza tym z listy lektur w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych usunięto między innymi takie pozycje, jak: Karol May, Winnetou; Alina Centkiewiczowa i Czesław Centkiewicz, Zaczarowana zagroda; Nancy H. Kleinbaum, Stowarzyszenie Umarłych Poetów; Piotr Skarga, Żywoty świętych (fragmenty).

Zmiany w szkołach ponadpodstawowych - nie tylko na liście lektur. Będzie historia tańca?

Zmiany dotyczą także lektur w liceum i technikum. Ministerstwo Edukacji i Nauki zdecydowało o usunięciu z listy lektur obowiązkowych wierszy Marcina Świetlickiego, tłumacząc to tym, że „myśli zawarte w wielu utworach nie reprezentują wartości, które wpisane zostały w podstawie programowej”.

Poza tym w rozporządzeniu dotyczącym podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia - znalazł się zapis dotyczący przedmiotu pn. historia tańca, który ma być realizowany w szkołach ponadpodstawowych w rozszerzonym zakresie.

Szkoły będą mogły uwzględnić w planie nauczania zajęcia z tego przedmiotu od roku szkolnego 2023/2024. Zmiana w tym zakresie zarówno w podstawie programowej, jak i ramowych planach nauczania dla publicznych szkół (określenie wymiaru godzin) została wprowadzona na wniosek Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.

Jakie utwory zostały wykreślone z listy lektur szkolnych, a jakie dodano?

Lektury usunięte z podstawy programowej to:

1. Alina Centkiewiczowa i Czesław Centkiewicz, Zaczarowana zagroda;
2. Mira Jaworczakowa, Oto jest Kasia;
3. Leszek Kołakowski, Kto z was chciałby rozweselić pechowego nosorożca?;
4. Marcin Pałasz, Sposób na Elfa

1. Dorota Gellner, Wścibscy;
2. Julita Grodek, Mania, dziewczyna inna niż wszystkie. Opowieść o Marii Skłodowskiej-Curie;
3. Tom Justyniarski, Psie troski, czyli o wielkiej przyjaźni na cztery łapy i dwa serca;
4. Piotr Kordyasz, Lolek. Opowiadania o dzieciństwie Karola Wojtyły (fragmenty);
5. Zofia Kossak-Szczucka, Kłopoty Kacperka góreckiego skrzata;
6. Åsa Lind, Piaskowy Wilk;
7. Aleksandra i Daniel Mizielińscy, Którędy do Yellowstone? Dzika podróż po parkach narodowych.

 - zmiany w wykazie lektur w klasach IV–VI

- dotyczą wyłącznie lektur uzupełniających - została usunięta jedna książka - Karol May  „Winnetou”.

Nowe lektury uzupełniające to:

1. Carlo Collodi, Pinokio;
2. John Flanagan, Zwiadowcy. Księga 1. Ruiny Gorlanu;
3. Emilia Kiereś, Rzeka;
4. Zofia Kossak-Szczucka, Topsy i Lupus;
5. Bolesław Leśmian, Klechdy sezamowe;
6. Alan Aleksander Milne, Kubuś Puchatek;
7. Longin Jan Okoń, Tecumseh;
8. Ferdynand Antoni Ossendowski, Słoń Birara;
9. Jacek Podsiadło, Czerwona kartka dla Sprężyny;
10. Louis de Wohl, Posłaniec króla

Lektura Rafał Kosik, Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi została zaś przeniesiona z wykazu lektur obowiązkowych do wykazu lektur uzupełniających.

- zmiany w wykazie lektur w klasach VII i VIII 

Z lektur uzupełniających została usunięta książka Nancy H. Kleinbaum, Stowarzyszenie Umarłych Poetów.

Dodane zostały następujące lektury uzupełniające:

1. Lloyd Cassel Douglas, Wielki Rybak;
2. Zofia Kossak-Szczucka, Bursztyny (wybrane opowiadanie);
3. André Frossard, Nie lękajcie się! Rozmowy z Janem Pawłem II;
4. Bolesław Prus, Placówka, Zemsta;
5. Henryk Sienkiewicz, Sąd Ozyrysa;
6. Nicolas Sparks, Jesienna miłość.

• Melchior Wańkowicz, Ziele na kraterze (fragmenty) – przeniesione z wykazu lektur obowiązkowych do lektur uzupełniających jako pozycja: Melchior Wańkowicz, Ziele na kraterze;
• Jan Paweł II, Przekroczyć próg nadziei (fragmenty) – przeniesione z wykazu lektur uzupełniających do wykazu lektur uzupełniających w zakresie rozszerzonym w liceach ogólnokształcących i technikach.

Spis lektur szkolnych - zmiany w wykazie lektur w liceum 2021

usunięto z listy obowiązkowych wierszy Marcina Świetlickiego

- z zakresu rozszerzonego zostały usunięte następujące pozycje:

• Jan Parandowski, Mitologia, część II Rzym;
• François Villon, Wielki testament (fragmenty);
• Piotr Skarga, Żywoty świętych (fragmenty).
• Dodane zaś zostały lektury uzupełniające:

• Kronika Książąt Polskich, oprac. Jerzy Wojtczak-Szyszkowski;
• Juliusz Słowacki, Listy do Matki (fragmenty);
• Henryk Sienkiewicz, Listy z podróży do Ameryki (fragmenty);
• Stefan Żeromski, Ludzie bezdomni;
• Ryszard Krynicki, Adam Zagajewski, wybór wierszy;
• Witold Pilecki, Raport Witolda;
• Wiesław Kielar, Anus mundi;
• Zofia Kossak-Szczucka, Pożoga. Wspomnienia z Wołynia 1917–1919;
• Jarosław Iwaszkiewicz, wybrane opowiadanie;
• John Ronald Reuel Tolkien, Władca pierścieni. Drużyna pierścienia

• Zofia Kossak-Szczucka, Błogosławiona wina;
• Ferdynand Antoni Ossendowski, Mocni ludzie; Ludzie, zwierzęta, bogowie;
• Krystyna Lubieniecka-Baraniak, Gdy brat staje się katem;
• Jan Paweł II, Przekroczyć próg nadziei (fragmenty); Tryptyk rzymski; Pamięć i tożsamość (fragmenty), Fides et ratio (fragmenty);
• Karol Wojtyła, Przed sklepem jubilera;
• Stefan Wyszyński, Zapiski więzienne;
• Paweł Zuchniewicz, Ojciec wolnych ludzi. Opowieść o Prymasie Wyszyńskim.

Usunięte zostały:

• Apocalypsis cum figuris, reż. Jerzy Grotowski;
• Zezowate szczęście, reż. Andrzej Munk

Przerwanie działań wojennych, reż. Juliusz Machulski.